2026’da Basit Usul Kalkıyor: Esnaflar Neler Yapmalı?

Basit Usulde Vergilendirme Kalkıyor mu? Esnaf ve İşletmeler İçin Yeni Dönem

Türkiye vergi sisteminde uzun yıllardır küçük esnaf ve sanatkârlara kolaylık sağlayan basit usulde vergilendirme, yeni düzenlemelerle birlikte büyükşehirlerde sona eriyor. Yapılan değişiklikle, 30.000’in üzerinde nüfusa sahip ilçelerde faaliyet gösteren mükellefler artık gerçek usulde vergilendirilecek. Bu karar, otel ve lokanta işletmecilerinden şehir içi yolcu taşımacılığı yapanlara, motorlu taşıt bakım onarım hizmetlerinden eğlence işletmelerine kadar pek çok meslek grubunu doğrudan etkileyecek.

---

Kimler Gerçek Usule Geçecek?

Yeni düzenleme ile birlikte, özellikle büyükşehirlerde faaliyet gösteren şu meslek grupları basit usulden çıkarılıyor:

• Her türlü emtia alım-satımı yapan işletmeler
• İmalat işleriyle uğraşanlar
• İnşaat, tamirat ve tadilat işleri yapanlar
• Motorlu taşıt bakım ve onarım hizmetleri
• Lokanta, kafe ve benzeri yeme-içme işletmeleri
• Eğlence ve istirahat yerleri (çay bahçesi, oyun salonu, bar, disko vb.)
• Şehir içi yolcu taşımacılığı yapan taksi, dolmuş ve minibüs işletmecileri

Bu meslek grupları, artık gerçek usule tabi olacak ve buna bağlı tüm yükümlülükleri yerine getirmek zorunda kalacak.

---

Basit Usul Neden Kalktı?

Basit usulün kaldırılmasındaki temel amaç, vergide adaletin sağlanması ve kayıt dışılığın azaltılmasıdır. Aynı işi yapan işletmelerin, bulundukları yerleşim yerine göre farklı vergilendirilmesi, hem haksız rekabet yaratıyor hem de devletin vergi gelirlerini azaltıyordu. Yeni düzenleme ile birlikte;

• Aynı işi yapan işletmeler aynı şekilde vergilenecek,
• Vergi gelirleri artacak,
• Kayıt dışı ekonomiyle mücadele güçlenecek.

---

Gerçek Usule Geçiş Ne Anlama Geliyor?

Basit usulden gerçek usule geçen esnaf ve işletmeler için bazı yükümlülükler ortaya çıkacak:

1. Defter Tutma Zorunluluğu: Artık işletme defteri veya bilanço esasına göre defter tutulacak.
2. Beyanname Verme: Gelir Vergisi Beyannamesi, Muhtasar Beyanname ve gerektiğinde KDV beyannamesi düzenli olarak verilecek.
3. Belge Düzeni: Fatura, gider pusulası, amortisman kayıtları gibi resmi belgelerin eksiksiz düzenlenmesi zorunlu olacak.
4. Mali Müşavir Desteği: Vergisel süreçlerin karmaşıklaşması nedeniyle mali müşavir desteği neredeyse kaçınılmaz hale gelecek.

---

Esnaf İçin Avantajlar ve Dezavantajlar

Avantajlar:

• Vergi adaletinin sağlanması
• İşletmelerin daha şeffaf hale gelmesi
• Bankalardan kredi alma ve finansmana erişim imkânlarının artması

Dezavantajlar:

• Vergisel yükümlülüklerin ve maliyetlerin artması
• Muhasebe hizmetlerine duyulan ihtiyacın yükselmesi
• Küçük esnaf için fiyatlara yansıyabilecek ek maliyetler

---

Kimler Basit Usulde Kalacak?

Her ne kadar büyükşehirlerdeki 30.000 nüfus üzerindeki ilçelerde basit usul sona erse de, nüfusu düşük olan ilçelerde ve bazı özel iş kollarında basit usul devam edecek. Özellikle gezici satıcılar ve pazar yerinde perakende satış yapanlar belirli koşullar sağlandığında basit usulden yararlanabilecek.

---

Ne Zaman Uygulanacak?

Yapılan düzenleme 1 Ocak 2026 tarihi itibarıyla yürürlüğe girecek. Bu tarihten sonra büyükşehirlerdeki ilgili meslek grupları gerçek usule geçmek zorunda olacak. Esnafın şimdiden hazırlık yapması, kayıt düzenini gözden geçirmesi ve mali müşavir desteği alması geçiş sürecini kolaylaştıracaktır.

---

Sonuç

Türkiye vergi sisteminde basit usulde vergilendirme dönemi büyük ölçüde sona eriyor. Artık otel işletmeciliğinden taksiciliğe kadar birçok sektör, gerçek usulde vergilendirilecek. Bu durum esnafa ilk etapta ek maliyet gibi görünse de, uzun vadede daha adil bir vergi sistemi, kayıtlı ekonominin güçlenmesi ve işletmelerin daha güçlü bir finansal yapıya kavuşması anlamına geliyor.