Enflasyon Düzeltmesi: İşletmeler İçin Yeni Dönem

Türkiye’de enflasyonun yüksek seyrettiği dönemlerde, şirketlerin mali tablolarının gerçeği yansıtması giderek zorlaşıyor. Bu durum, özellikle uzun vadeli varlıkların ve yükümlülüklerin enflasyon karşısında değer kaybetmesine neden oluyor. İşte tam da bu noktada, enflasyon düzeltmesi devreye giriyor. Peki, enflasyon düzeltmesi tam olarak nedir, nasıl uygulanır ve işletmeler için ne anlama gelir?

Enflasyon Düzeltmesi Nedir?

Enflasyon düzeltmesi, şirketlerin mali tablolarını enflasyonun yarattığı değer kaybına karşı güncelleyen bir muhasebe uygulamasıdır. Yüksek enflasyon ortamlarında, bilançolarda görünen değerler gerçeği yansıtmamaya başlar. Örneğin, 2010 yılında 1 milyon TL’ye alınan bir arsanın defter değeri hâlâ 1 milyon TL olarak görünse de, enflasyon nedeniyle bu tutar artık eski değerini korumaz. Enflasyon düzeltmesi sayesinde bu tür varlıkların güncel değerleri hesaplanarak mali tablolara yansıtılır.

Türkiye’de Enflasyon Düzeltmesi Nasıl Uygulanıyor?

Türkiye’de enflasyon düzeltmesi Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) mükerrer 298. maddesi çerçevesinde düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre, enflasyon düzeltmesi yapılabilmesi için iki temel şart aranır:

1. Son 3 yılda (36 ay) Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) artışının %100’ü aşması

2. Son 1 yılda (12 ay) Yİ-ÜFE artışının %10’dan fazla olması

Bu iki koşulun aynı anda sağlanması durumunda, işletmeler mali tablolarını enflasyon düzeltmesine tabi tutmak zorundadır. Ancak, Türkiye’de 2023 yılı itibarıyla enflasyon düzeltmesi belirli dönemlerde zorunlu hale getirilmiştir.

2024 ve 2025 İçin Enflasyon Düzeltmesi Kuralları

2024 yılı itibarıyla şirketler için enflasyon düzeltmesi uygulaması netleşti. 31 Aralık 2024 tarihli mali tablolar, yukarıdaki koşullar sağlanmasa bile enflasyon düzeltmesine tabi tutulacak. Bu durum, şirketlerin mali tablolarında büyük değişikliklere neden olabilir.

Ancak, 2025 yılı için farklı bir düzenleme getirildi. 15 Şubat 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 582 sıra No’lu VUK Genel Tebliği’ne göre:

• 2025 yılında ilk üç geçici vergi döneminde enflasyon düzeltmesi yapılmayacak.

• Altın ve gümüş alım-satımı ve üretimi ile uğraşan şirketler için enflasyon düzeltmesi devam edecek.

Enflasyon Düzeltmesinin İşletmelere Etkileri

Enflasyon düzeltmesi, işletmelerin mali yapısını doğrudan etkileyen bir uygulamadır. Peki, işletmeler için ne gibi sonuçlar doğurur?

1. Özkaynakların Güçlenmesi veya Zayıflaması:

• Büyük varlıkları olan ve güçlü özkaynak yapısına sahip işletmelerin enflasyon düzeltmesi sonrasında dönem karı düşebilir.

• Borç ağırlıklı çalışan işletmelerin ise dönem karı ve vergi matrahı artabilir.

2. Vergi Yükünde Değişiklik:

• Enflasyon düzeltmesi, vergi matrahını doğrudan etkileyebilir.

• Düzeltme sonrası bazı şirketler daha az, bazıları ise daha fazla vergi ödemek zorunda kalabilir.

3. Yatırım ve Finansman Kararları:

• Gerçek değerleri gösteren bilançolar, şirketlerin yatırımcılar ve finans kuruluşları nezdinde daha güvenilir olmasını sağlar.

• Bankalar, enflasyon düzeltilmiş mali tablolara göre kredi tahsis ederken daha sağlıklı analiz yapabilir.

Sonuç: Enflasyon Düzeltmesine Hazırlıklı Olmak Şart!

Enflasyon düzeltmesi, Türkiye gibi yüksek enflasyon yaşayan ülkelerde şirketlerin finansal durumlarını doğru bir şekilde yansıtabilmesi için kritik bir araçtır. 2024 yılı itibarıyla zorunlu hale gelmesiyle birlikte, işletmelerin bu sürece hazırlıklı olması gerekiyor.

Muhasebe departmanları ve mali müşavirler, güncellenen düzenlemeleri yakından takip etmeli ve gerekli uyum sürecini şimdiden başlatmalı. Çünkü enflasyon düzeltmesi sadece bir muhasebe kuralı değil, aynı zamanda şirketlerin finansal sağlığını doğrudan etkileyen bir dönüşüm sürecidir.